Het gedachtegoed levensvreugde

Waarom wérken de bronnen? 

Samen met de Vrije Universiteit heb ik wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de werking van de bronnen. Daaruit blijkt dat mensen hun beleving mét de bronnen veel nauwkeuriger kunnen uitdrukken dan zonder de bronnen. Dat werkt als volgt. Als je mensen vraagt ‘waar geniet je van en wat vind je echt niet leuk?’, dan noemen ze spontaan niet meer dan drie á vier bronnen. Na de kennismaking met de zeven bronnen herkennen ze deze állemaal. Hun bewustzijn gaat van drie bronnen naar zeven. Hun woordenschat voor hun beleving is verdubbeld.

Met deze grote woordenschat ontdekken mensen vaak meer positieve elementen in hun leven dan ze vooraf hadden verwacht. De negatieve elementen die kenden ze al. Overigens bieden de bronnen ook ruimte voor de schaduwkanten. Ze zijn niet geforceerd positief. Zo voelen mensen zich echt uitgenodigd om hun volledige beleving te delen. 

Door de bronnentaal sámen te ontdekken in bijvoorbeeld een gezin of een woongroep krijgen mensen de beschikking over een ‘collectieve taal’ voor hun persoonlijke beleving. Met elkaar kunnen ze zo effectiever praten over onderwerpen als persoonlijke verlangens, teleurstellingen, veranderingen in hun leven.

Met de bronnentaal krijg je dus de beschikking over een rijker palet aan onderwerpen en ontdek je méér positieve aspecten in je leven. Daarmee krijgen gesprekken meer diepgang en waarde.

Routes naar levensvreugde

Veel mensen hebben in de afgelopen jaren hun ervaringen met het toepassen van de zeven bronnen van levensvreugde gedeeld. Uit deze ervaringen en de literatuur over vreugde zijn de vier routes naar duurzame levensvreugde afgeleid. 
De vier routes omvatten methodes, die helpen bij het ontwikkelen en vasthouden van levensvreugde. Hieronder maak je kennis met deze routes. In het boek Routes naar levensvreugde vind je van de routes een uitgebreide beschrijving en methodes om ze te volgen.

Als je een aanpak voor duurzame vreugde wilt ontwikkelen, dan kun je ze eerst één voor één doornemen. Als je vervolgens echt aan de slag wil gaan, dan is het belangrijk om ook bij de onderlinge interactie tussen de routes stil te staan. Heb je voldoende inzicht om in actie te komen? Welke acties kun je ondernemen voor meer gemoedsrust? Zijn er denkpatronen die je in de weg zitten? Vergroten je acties de verbondenheid met jezelf en anderen?

In actie komen

Iets doen kan op zichzelf al innerlijke voldoening geven. Denk bijvoorbeeld aan wandelen in de natuur, sporten of voorlezen aan kinderen. Wellicht heb je de route In actie komen al toegepast bij de eerste methode voor meer vreugde: je belevingslijstjes maken en acties oppakken. Ook acties zoals het reflecteren op je ervaringen door bijvoorbeeld de scorekaart in te vullen, vallen binnen deze route. Deze reflecties zijn cruciaal omdat je zo jouw unieke beleving onder woorden brengt. Daarmee ontdek je acties die er voor jou toe doen en krijg je de motivatie om de actie daadwerkelijk uit te voeren. Zo koos Tijmen ervoor om op school beter zijn best te doen. Na de eerste goede cijfers was hij gemotiveerd om op deze weg door te gaan. Met nog meer goede cijfers maakte hij voor zichzelf een keten van succesjes. Dit verzacht de teleurstelling van het niet halen van een ander doel: de scoop toepassen bij hockey.
Initiatief nemen is cruciaal op deze route. Als je op anderen wacht, dan kan dat lang duren en vaak doen ze dan net het verkeerde. Ze raden jouw unieke behoeften niet en kunnen moeilijk jouw intrinsieke motivatie raken. Maar je hoeft niet álles zelf te doen. De kunst is juist om steun te organiseren. Samen kun je meer dan alleen.

Inzicht ontwikkelen

Als je inzicht hebt in de wijze waarop je vreugde kunt scheppen, dan ben je sterk in het voordeel ten opzichte van mensen die dit niet weten. Je kunt je talent voor vreugde ontwikkelen door bijvoorbeeld boeken te lezen, video’s te bekijken of podcasts te beluisteren. Je krijgt praktische aanwijzingen voor wat je kunt doen om vreugde te scheppen. Gaandeweg word je vaardiger en groeit je bewustzijn van hetgeen je fijn vindt. 
Door het combineren van de route in actie komen en de route inzicht ontwikkelen kun je veel leren. Op basis van inzicht in vreugde scheppen, kom je in actie. Je reflecteert op je ervaringen. Zo leer je wat voor jou wél werkt en wat niet. Je kennis en ervaring groeien. Op den duur ga je intuïtief beslissingen nemen en gedrag kiezen, wat leidt tot meer vreugde. Je leert vreugdeloosheid snel te herkennen en daaruit weg te blijven. Je leert ook de grenzen kennen van vreugde scheppen. Soms ontkom je niet aan woede, teleurstelling of verdriet. Dat is onderdeel van ieders leven. Het is de kunst om dit onder ogen te zien en ook vanuit moeilijke situaties de routes naar vreugde weer terug te vinden.

Grip op denkpatronen

De weg naar vreugde kan geblokkeerd raken door eindeloos piekeren of op hol geslagen denkpatronen. Bijvoorbeeld wanneer je in een conflict verzeild raakt en daar steeds aan moet denken. Bij het aanpakken van belemmerende denkpatronen hanteer ik twee uitgangspunten. Het eerste is dat het eindeloos herhalen van gedachten niet nuttig is. Je wordt er niets wijzer van. Je kunt er beter mee stoppen, omdat het je afhoudt van vreugdevolle ervaringen. Het tweede uitgangspunt is dat je invloed hebt op je manier van denken. Je kunt er iets aan doen. 
Behalve het aanpakken van belemmerende denkpatronen omvat deze route ook het werken aan een kalme geest en gemoedsrust. Deze route laat zien dat vreugde scheppen niet gaat over het nastreven van veelvuldige piekervaringen. Het gaat erom dat je een gouden middenweg van gemoedsrust volgt. Dat je een bevredigend leven hebt met soms tegenslagen en zo nu en dan piekervaringen. Wanneer je gemoedsrust ervaart, ben je gelukkig.

Verbondenheid vergroten

Alle kenners van vreugde wijzen op het belang van verbondenheid voor het ervaren van vreugde. Zij laten zien hoe je je verbondenheid kunt versterken en daarmee het geluk van jezelf en anderen vergroten. 
We maken bij deze route een onderscheid tussen verbondenheid met jezelf en alles buiten jezelf. Je kunt je verbonden voelen met jezelf: je eigen lichaam, je talenten, je rol als moeder, je rol als sporter, enzovoorts. Als je jouw sterke en minder sterke punten kent én van jezelf houdt, dan heb je een mooie basis voor vreugde. Je kunt genieten van wat je wél kunt en je laat jezelf niet zo snel uit het veld slaan door een tegenslag. 
Ook je verbondenheid met alles buiten jezelf is cruciaal voor vreugde. Hierbij gaat het om een wisselwerking. Enerzijds ontstaat vreugde wanneer je jouw verlangens terugvindt in je omgeving: je huisgenoten, je collega’s, je werk- en woonomgeving en dergelijke. Anderzijds floreert de vreugde wanneer jij goed kunt voldoen aan de verlangens van je omgeving: je werk, je naasten, je sport en dergelijke. 
Deze route is gericht op het versterken van de verbondenheid met jezelf en met alles om je heen. Zo ontwikkel je een netwerk van verbondenheid waarvan je kunt genieten als het goed gaat. Het zorgt voor een vangnet als het niet zo goed met jou of je naasten gaat.